Vücut kitle indeksi, boy ile kilo arasındaki oranı gösteren bir ölçüttür. Kişinin, kilosunun boyuna göre normallik durumunu gösterir. Kilogram cinsinden ağırlığın, metre cinsinden boy uzunluğunun karesine bölünmesiyle bulunur. VKİ olarak ifade edilen bu değer, kişinin sağlığı açısından bazı fikirler verir.

Vücut kitle endeksi, beden kitle endeksi türünden farklı şekillerde isimlendirilen bu değer, kesin bir şekilde sağlığa dair çıkarımlar yapılmasını sağlamaz. Daha çok bazı tahminler yapılmasına imkan verir. Kişinin yaşı, kas kütlesi, cinsiyeti ve benzeri özelliklerine bağlı olarak beden kitle indeksi değişebilir.

Vücut Kitle Endeksi

Vücut kitle indeksi (VKİ), kişinin boy ve kilo ölçümlerini temel alan bir ölçüttür. VKİ, bireyin yağ kütlesini ve yağsız vücut kütlesini tahmin etmek amacıyla kullanılır. Vücut kitle indeksi hesaplama; kilogram cinsinden ağırlığın, metre cinsinden boyun karesine bölünmesi şeklindedir.

Bu ölçüt, kişinin vücut ağırlığının normal, kilolu veya obez olup olmadığını belirlemek için kullanılır. VKİ’nin yüksek olması, kişinin obezite, diyabet, kalp hastalıkları, yüksek tansiyon, uyku apnesi ve benzer sağlık sorunlarına dair yüksek risk içerdiği anlamına gelir. Ancak bu sadece bir tahmindir.

Beden kitle endeksi, çocuklar ve yetişkinler için farklı şekillerde yorumlanır. Bunu, alanında uzman olan doktorların yapması gerekir. Böylece VKİ etkili şekilde kullanılmış ve kişinin sağlık durumuna göre en doğru çıkarımlar yapılmış olur.

Vücut kitle indeksi değerlendirmesinde, bireyin yaş, cinsiyet, kas kütlesi ve diğer faktörleri dikkate alınmadığı zaman, verdiği sonuçlar doğru olmayabilir. Örneğin, bir birey yüksek kas kütlesine sahipse, VKİ’si yüksek olabilir. Bu durum, onun obez olduğu anlamına gelmez. Ancak aynı değere sahip ve kas kütlesi olmayan biri için tersi şeklinde çıkarımlar yapılabilir.

Vücut kitle endeksi, yalnızca bir tahmin aracıdır. Sağlık durumunun etkili şekilde ortaya konulması için diğer etkenlerle birlikte değerlendirilmesi gerekir.

Vücut Kitle İndeksi Aralıkları

Beden kitle indeksinin ne anlama geldiğine dair uluslararası alanda kullanılan belli standartlar vardır. Bu standartlar üzerinden VKİ’ye bakılarak çıkarımlar yapılabilir. Söz konusu standartlar şu şekildedir:

• 18,5 ve altı: Düşük kilolu (Buna bağlı sağlık sorunları yaşanabilir)
• 18,5 ile 24,9 arası: Normal
• 25 ile 29,9 arası: Kilolu
• 30 ile 34,9 arası: Obezite (1.derece)
• 35 ile 39,9 arası: kişi Obezite (2.derece)
• 40 ve üzeri: Morbid obezite

Buradaki listeye bakıldığında bu değerin çok düşük ve çok yüksek olmasının riskli olduğu görülür. Özellikle 30 ve üzerindeki değer, obezite anlamına gelebilir ve kişide, obeziteye bağlı farklı sağlık sorunları olabileceğini gösterir.

Ancak tekrar vurgulamak gerekirse, buradaki veriler sadece tahmindir ve mutlaka diğer sağlık parametreleriyle birlikte değerlendirilmelidir.

Vücut Kitle İndeksi Hesaplama

Vücut kitle indeksi hesaplama; kişinin ağırlığının kilogram cinsinden, metre cinsinden boy uzunluğunun karesine bölünmesi şeklindedir. Yapılan hesaplamanın birimi kg/m² şeklindedir. Zaten söz konusu birim üzerinden de hesaplamanın nasıl yapılacağı anlaşılmaktadır.

Bu hesaplamada sadece boy ve kilo dikkate alınır. Vücut tipi, yağ dokusu ve kas dokusu gibi diğer unsurlar dikkate alınmaz. Dolayısıyla bu değere bakarak çıkarım yaparken farklı verilere de ihtiyaç duyulur. Bu noktada en önemli veri, bel çevresidir. Örneğin; riskli olarak kabul edilen bel çevresi, erkeklerde 94 cm ve üzeri, kadınlar ise 80 cm ve üzeridir.

Bu değer, genellikle kişideki obeziteyi veya obezite riskini ortaya koymak için kullanılır. Obezite, kişideki yağ dokusunun anormal şekilde artmasıdır. Normalde erkeklerin vücudunun %12-18’lik kısmı, kadınların ise %20-28’lik kısmı yağdan oluşur. Ancak bu oran erkeklerde %25, kadınlarda ise %35 üzerine çıktığında obeziteden söz edilir.

Vücut Kitle İndeksi Nasıl Hesaplanır?

Vücut Kitle İndeksi (VKİ), bir kişinin boy ve kilosuna göre normal olup olmadığını belirlemek için kullanılır. VKİ, kilogram cinsinden ağırlığın, metre cinsinden boyun karesine bölünmesiyle hesaplanır. Aşağıdaki formül ve örnek hesaplamalar, vücut kitle indeksi hesaplama işleminin daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır.

VKİ hesaplama formülü aşağıdaki gibidir:

• VKİ = kilogram cinsinden ağırlık / (metre cinsinden boy)²

Konuya ilişkin örnekler aşağıda yer almaktadır.

Örnek 1:

Ağırlığı 70 kilogram ve 1.75 metre boyunda bir kişinin VKİ hesaplama işlemi şöyle olur:

VKİ = 70 / (1.75)² = 22.86

Bu kişi, VKİ’si 22.86 ile normal kilo aralığında kabul edilir.

Örnek 2:

Bir kişinin ağırlığı 80 kilogram ve boyu 1.70 metre olsun. Beden kitle indeksi hesaplaması şu şekildedir:

Hesaplama için, önce boyun karesini hesaplamamız gerekiyor. Boyun karesi, 1.70 x 1.70 = 2.89 olacaktır. Daha sonra, VKİ formülünü kullanarak hesaplama yapabiliriz:

VKİ = 80 / 2.89 = 27.70

Bu kişi, VKİ’si 27.70 ile hafif kilolu kabul edilir.

Örnek 3:

Bir kişinin ağırlığı 65 kilogram ve boyu 1.60 metre olsun.

Boyun karesi, 1.60 x 1.60 = 2.56 olacaktır. Daha sonra, VKİ formülünü kullanarak hesaplama yapabiliriz:

VKİ = 65 / 2.56 = 25.39

Bu kişi, VKİ’si 25.39 ile hafif kilolu kabul edilir.

Vücut Kitle İndeksi Kaç Olmalı?

Vücut kitle indeksi, kilonun boya oranı hakkında bir ölçüttür ve kişinin sağlık durumu hakkında önemli tahminler yapılmasını sağlar. Ancak söz konusu veri tek başına anlamsız olacaktır. Bu veriyle birlikte kişinin kas miktarı, yağ miktarı gibi unsurların da dikkate alınması gerekir.

Her ne kadar tahmin olarak kabul edilse de, sağlıklı insanların beden kitle indekslerinin 18-25 aralığında olduğu kabul edilir. Bazı uzmanlara göre ise bu aralık 18-27 şeklindedir. Bu aralıkta bir beden kitle indeksine sahip olanlar normal kilolu olarak kabul edilmektedir.

Verilen aralıktan daha düşük VKİ’ye sahip olanlar, düşük kilolu olarak kabul edilir. Yüksek kilo bir sağlık riski olduğu gibi, düşük kilo da bir sağlık riskidir ve buna bağlı bazı sağlık sorunları görülebilir. Verilen aralıktan daha büyük VKİ’ye sahip olanlar ise kilolu ve obez olarak kabul edilir. Bu ise yüksek kiloya bağlı sağlık sorunu risklerinin artması anlamına gelir.

Vücut Kitle İndeksi Ne Anlama Gelir?

Vücut kitle indeksi, boy ve kilonun kullanılarak vücuttaki yağ oranını tahmin eden bir ölçüttür. Vücuttaki yağ oranının belli bir seviyenin üzerinde olması, yani vücut kitle indeksinin 30’dan yüksek olması bazı riskleri beraberinde getirir. Söz konusu risklerden bazıları şunlardır:

• Kalp hastalığı: Bu kişilerde kalp hastalığı riski yüksektir. Bunun yanında yüksek VKİ, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve kalp krizi riskini de artırır.
• Diyabet: Yüksek tip 2 diyabet riski vardır. İlgili durum, vücuttaki insülin direncini artırarak kan şekeri kontrolünü zorlaştırabilir.
• Solunum problemleri: Uyku apnesi ve nefes alma problemleri gibi solunum problemleri riskini artırır.
• Eklem problemleri: Özellikle dizlerde, kalçalarda ve belde, eklem problemleri riski yüksektir. İlgili durum ise, yaşam kalitesini düşürür ve hareket kabiliyetini kısıtlar.
• Kanser: Bazı kanser türleri, özellikle meme kanseri, kolon kanseri ve rahim kanseri, yüksek VKİ nedeniyle artar.

Beden kitle indeksinin 18’den düşük olduğu durumlardaki riskler ise şu şekildedir:

• Sağlıksız kemikler
• Zayıf bağışıklık sistemi
• Anemi
• Yetersiz beslenme
• Doğurganlık sorunları

Vücut kitle indeksi ve bu indeksin hesaplanmasına dair detaylar bu şekildedir.